مجموعه نوشته های تورم به زبان ساده، نگاهی از مکتب اقتصاد اتریشی به موضوع «تورم» است.
این نوشته‌ها ترجمه یادداشت‌های هنری هزلیت ( Henry Hazlitt )، روزنامه‌نگار اقتصادی آمریکایی است. قسمت اول این یادداشت ها را در ادامه می‌خوانید.
قسمت‌های قبلی :
- تورم به زبان ساده – قسمت اول
- تورم به زبان ساده – قسمت دوم
- تورم به زبان ساده – قسمت سوم
- تورم به زبان ساده – قسمت چهارم
تورم چیست؟
هیچ موضوعی پر بحث‌تر ( و کمتر فهمیده شده ) از «تورم» نیست. سیاستمداران در واشنگتن طوری درباره آن صحبت می‌کنند که انگار موضوعی خارج از کنترل آنهاست. مانند سیل، تهاجم خارجی و طاعون. تورم چیزی‌ست که سیاستمداران همیشه قول مبارزه با آنرا می‌دهند، اما اگر کنگره و یا مردم سلاحش را و یا قدرتش را به آنها بدهند.
اما یک حقیقت ساده وجود دارد و آن اینست که رهبران سیاسی ما خودشان با سیاست های پولی و مالی‌ای که اجرا می‌کنند تورم را بوجود می‌آورند.
تورم، همیشه و همه‌جا، در درجه اول بخاطر عرضه پول و اعتبار ایجاد می‌شود. درواقع، تورم افزایش عرضه پول و اعتبار است. اگر به دیکشنری اخیر کالج آمریکایی نگاهی بی‌اندازید، برای مثال، اولین معنایی که برای تورم خواهید دید اینست : «گسترش یا افزایش بی‌مورد ارز یک کشور، مخصوصا بدون پشتوانه »
اما در سالهای اخیر، این اصطلاح در معنای کاملا متفاوتی استفاده شده است. که در دومین معنا در دیکشنری کالج آمریکایی، به آن اشاره شده است :«رشد قابل توجه قیمت‌ها که نتیجه گسترش بی‌مورد پول کاغذی یا اعتبارات بانکی است.»
واضح است که رشد قیمت‌ها بخاطر گسترش عرضه پول با خود «گسترش عرضه پول» متفاوت است. یک علت یا وضعیت، به‌وضوح مشخص است که با یکی از پیامدهای آن علت یا وضعیت یکسان نیست.
استفاده از کلمه «تورم» برای این دو معنی کاملا متفاوت، باعث سردرگمی می‌شود.
کلمه «تورم»، منحصرا به مقدار پول مربوط است. این به آن معناست که حجم پول متورم شده است. این صرفا یک اصرار افراطی برای استفاده معنای دقیق آن نیست، بلکه استفاده از معنای «افزایش قیمت‌ها» توجه را از علت اصلی و راه درمان آن دور می‌کند.
بیایید بررسی کنیم که چه اتفاقی در تورم می‌افتد و چرا؟
زمانی که عرضه پول افزایش پیدا می‌کند، مردم پول بیشتری برای سفارش محصولات دارند. اگر عرضه محصولات افزایش پیدا نکند ( یا به اندازه رشد پول، افزایش نیابد )، پس قیمت محصولات بالا می‌روند. هر دلار کم‌ارزش‌تر می‌شود، چرا که تعداد آنها بیشتر شده است. درنتیجه، مقدار بیشتری از پول برای خرید یک جفت کفش یا مقداری گندم پرداخت می‌شود. «قیمت» نسبتِ بین ارزش «یک دلار» و مقدار مشخصی از یک کالا است. وقتی مردم دلار بیشتری داشته باشند، ارزش هر دلار برایشان کمتر می‌شود. درنتیجه، قیمت کالاها رشد می‌کند. نه به این خاطر که کالاها کمیاب‌تر از قبل شده اند، به این دلیل که دلارها فراوان‌تر شده اند.
در بخش های بعدی، درباره چرایی و چگونگی ایجاد تورم بیشتر توضیح داده خواهد شد.
اینکه صحبت از دلار در این یادداشت بود، به آن دلیل است که نویسنده مطلب آمریکایی است. اما تورم می‌تواند در هر کشوری به همین شکل برای ارز رسمی آن کشور رخ دهد.
در گذشته، دولت‌ها با کم کردن ارزش فلزات بکار رفته در سکه ها، تورم ایجاد می‌کردند. سپس آنها فهمیدند که راه ساده‌تر و سریعتری وجود دارد و می‌توانند بطور مستمر پول کاغذی چاپ کنند. این همان اتفاقی است که برای assignat فرانسوی در سال ۱۷۸۹ افتاد و همینطور با ارز ما ( منظور نویسنده، ارز آمریکا است ) که در دوران جنگ انقلاب رخ داد.
امروزه، روش کمی بصورت غیرمستقیم است. دولت ما اوراق قرضه خود را به بانک‌ها می‌فروشد. در هنگام پرداخت، بانک‌ها برای تسویه حساب، سپرده هایی به نام دولت ایجاد می‌کنند. یک بانک ممکن است اوراق دولتی خود را به بانک فدرال رزرو بفروشد که برای پرداخت، در ازای آن یک حساب در بانک ایجاد می‌کند و یا پول چاپ می‌کند. این روشی است که پول ایجاد می‌شود.
بخش بزرگتری از عرضه پول در این کشور نه از طریق دست به دست شدن پول که توسط حساب‌هایی است که با چک قابل تسویه هستند. از این رو، بسیاری از اقتصاددانان، وقتی می‌خواهند میزان حجم پول را محاسبه نمایند سپرده‌های تقاضایی ( demand deposites) را درنظر می‌گیرند ( و اخیرا سپرده‌های زمان‌دار ( time deposits )) را هم حساب می‌کنند.
حجم کل پول و اعتبار محاسبه شده در پایان دسامبر ۱۹۳۵ برابر بود با $۶۴,۰۹۹,۰۰۰,۰۰۰ و تا پایان ژوئن امسال ( ۱۹۵۱ )، برابر بود با $۱۷۴,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ که رشدی ۱۷۱ درصدی را نشان می‌دهد و این علت اصلی افزایش قیمت‌ها از ۱۹۳۵ تا ژوئن امسال ( ۱۹۵۱ ) به میزان ۱۳۵ درصد می‌باشد.
سلام علیکم : افزایش سطح سواد اقتصادی و مالی جامعه ضروری بنظر میرسد. این بحث ها به شکل علمی و قابل فهم جامعه به زبان ساده (تورم به زبان ساده) باید در فرهنگ جامعه جایگذاری شوند .تبلیغات رکن اول این فعالیت خواهد بود. با تشکر از شما که در این راه همت نمود ه اید.